Begin september zal een start worden gemaakt met de restauratie van onze preekstoel. Dat werk zal naar verwachting 2-3 weken in beslag nemen. In de aanloop daar naar toe zullen in enkele artikelen op deze website de achtergronden worden geschetst....wordt vervolgd!

Wat we weten van de preekstoel (Deel V)

Datum: 2 september 2021, namens de kerkrentmeesters

Deel V : Classicistische barok

Een deel van de decoratie is in de barokke kwabstijl uitgevoerd. Deze stijl werd in de Noordelijke Nederlanden populair nadat Christiaen van Vianen, die meestentijds in Utrecht woonde, omstreeks 1650 een groot aantal ontwerpen voor edelsmeedkunst van de hand van zijn in 1627 overleden vader, de beroemde zilversmid Adam van Vianen, in prent had uitgegeven. Hierna verschenen in Amsterdam reeksen prenten naar Johannes Lutma (1587-1669) en Gerbrandt van den Eeckhout (1621-1674) met composities in een verder geëvolueerde versie van dezelfde stijl, waarvan de toepassing niet meer alleen op de edelsmeedkunst betrekking hadden. Zo liet Eeckhout in 1655 een reeks prenten het licht zien, waaronder zich verschillende ontwerpen voor tafels in kwabstijl bevinden.

Deze prenten lijken ten dele een inspiratiebron te zijn geweest voor de ontwerper van het decoratieschema. Het is opmerkelijk dat er ook een ontwerper van de preekstoel in de Barbarakerk te Culemborg bekend is. Hij wordt vermeld door de historicus dhr. P. J. W. Beltjes in een artikel uit 1947 (in de Culemborgsche Courant):

‘ …verder blijkt een van buiten Culemborg afkomstige mr. Willem Cool een model (=ontwerp) voor een preekstoel gemaakt te hebben…’.

Deze naam komen we helaas verder nergens tegen.

De zwager van Joris Fludt was Adriaen Andriesz(en) van Lobbrecht (Vianen 1603 – Utrecht 1673). Van Lobbrecht was eveneens een prominent kistenmaker en schrijnwerker te Utrecht. Ook hij werkte aan kerkinrichtingen: in 1648 vervaardigde hij het doophek in de Geertekerk in Utrecht (dat later in de Nicolaïkerk werd geplaatst). Adriaen trad in de voetsporen van zijn oom, de bouwmeester Frederick Matthijsz van Lobbrecht (ca 1580 – Utrecht 1644) en ontwierp diverse gebouwen in Utrecht. Mogelijk werkte hij bij ontwerp en uitvoering zoals bij de inrichtingen van de 3 kerken samen met zijn zwager en is dus enig verwantschap in de uitvoering te herkennen.

De kapitelen, ‘voluutkapiteel’, in Vleuten zijn volgens de Ionische orde vormgegeven. Precies dezelfde uitvoering zien we reeds bij bijvoorbeeld de herenbank in de Hervormde Kerk van Eemnes uit 1618 en de herenbank uit 1624 in de Grote Kerk van Vianen. Stilistisch beschouwd zijn de preekstoelen niet stijlvast te noemen, hetgeen enerzijds inherent is aan een zekere vrijheid van ontwerpen, die in de barokke stijl tot uiting komt maar die anderszins voortkomt uit het toepassen van stijlen en ornamenten uit diverse eerdere perioden.

De ontwerper lijkt zijn decoratieschema mede te ontlenen aan reeds eerder gerealiseerde preekstoelen en kerkinrichtingen. De vraag in hoeverre hij op de hoogte was van de toen moderne architectonische regels en bouworden uit voorbeeldprenten en boekwerken kan niet voldoende worden beantwoord.

Datering: 1655 – 1660

Materiaal: Eikenhout. Vloer van de kuip en constructiedelen van het klankbord in naaldhout. Ophangstaven, scharnieren en slotdelen van ijzer; Lezenaar en doopbekkenhouder van messing.

Toestand: Op diverse plaatsen nog zichtbare resten van verf en krijtgrond.

Nu heeft het eikenhout, behalve aan de achterzijde, een geborstelde wasafwerking.

Text...

Start van de restauratie van de preekstoel

Datum: 26 augustus 2021, namens de kerkrentmeesters

A.s. woensdag 1 september wordt het startschot gegeven van de restauratie van de preekstoel.

Nico en Vincent zullen dan de trap losmaken en meenemen naar hun werkplaats in Utrecht. Ook nemen zij het offerblok mee voor reparatie en conservering. Op 2 september wordt de witte steunconstructie achter de preekstoel versmald, zodat de nieuw aan te brengen wangen de aandacht krijgen, die ze gaan verdienen!

Tijdens de komende startzondag, 12 september, zal er een voorlichting over de restauratie worden gegeven. De restauratoren Nico Hijman en Vincent van Drie zullen na de kerkdienst aan de geïnteresseerde kerkleden voorlichting geven over het hoe en waarom van de restauratie van onze historische preekstoel. Tevens hebben zij een korte presentatie voorbereid. Vanuit hun werkervaring kennen zij veel voorbeelden van historische preekstoelen en ander kerkmeubilair, zowel binnen als buiten onze regio.

Zij hebben ter voorbereiding op de restauratie uitgebreid archiefonderzoek gedaan naar de oorsprong en geschiedenis van onze preekstoel. In de afgelopen weken heeft u kunnen lezen tot welke inzichten en conclusies zij zijn gekomen. Dus als u vragen of opmerkingen over de restauratie (ook over de diakoniekist) hebt, wees welkom!

Text...

Wat we weten van de preekstoel (Deel IV)

Datum: 26 augustus 2021, namens de kerkrentmeesters

Deel IV: handtekening Joris Fludt: 1ste Cartouche op preekstoel in Vleuten en Culemborg

De overeenkomsten tussen de preekstoelen in Vleuten, Everdingen en Culemborg zijn zo duidelijk dat de restauratoren ervan overtuigd zijn dat Joris Fludt in deze drie kerken het werk zal hebben geleverd. Het overig meubilair in Everdingen bestaat, naast de preekstoel, uit 3 een doophek, twee doopbanken en twee voorschotten van banken. Ook dit meubilair, met treffende overeenkomsten met dat in Culemborg, is van zijn hand en tegelijkertijd met de preekstoel als één geheel uitgevoerd en geplaatst.

De opengewerkte wangen van het dorsaal in Everdingen zijn in de jaren 1970 geplaatst en als vervanging dus van latere datum.

Op basis van de Culemborgse preekstoel kunnen de preekstoelen in zowel Vleuten als Everdingen worden toegeschreven aan Joris Fludt uit Utrecht. Het is zeer waarschijnlijk dat hij bij de uitvoering van het schrijnwerk ook toeleveranciers als een draaier en een beeldhouwer betrok.

Het is bekend dat gilderegels het schrijnwerkers verbood om ook het draaiwerk en snijwerk uit te voeren. Hoewel Fludt in de archieven van de kerk in Culemborg als de maker wordt aangetroffen is daarmee niet bekend wie er naast hem aan hebben meegewerkt. Hoewel het decoratieschema bij de preekstoelen overeenkomstig is, kan voor Culemborg een andere en bekwamere snijder werkzaam geweest dan voor Vleuten of Everdingen; het snijwerk in Culemborg is er plastischer, volumineuzer en beweeglijker uitgevoerd. Joris Fludt woonde en werkte bij de Geertebrug te Utrecht. De familie van Fludt is afkomstig uit Wales. De naam betekent vloed of golf. Des te opmerkelijker dat we in de cartouches van de preekstoelen van zowel Vleuten als Culemborg licht doorhangende golvende lijnen zien; Joris Fludt lijkt met deze cartouches zijn ‘handtekening’ te hebben gezet.

Wat we weten van de preekstoel (Deel III)

Datum: 12 augustus 2021, namens de kerkrentmeesters

Tot voor kort was aangenomen dat de preekstoel dateerde uit ongeveer 1614. Dat zou betekenen dat de beroemde ds. Dirk Raphaelsz Camphuysen, die  tussen 1616 en 1619  in onze kerk voorging, ook vanaf deze preekstoel heeft gepreekt. De restauratoren zijn op basis van hun onderzoek tot een andere datering gekomen: onze preekstoel is waarschijnlijk gebouwd in de periode 1650-1655. Hieronder een verslag van hoe zij tot die conclusie zijn gekomen.

Preekstoel in Culemborg

De preekstoel van onze kerk is voor wat betreft opbouw, stilering en detaillering, zeer verwant aan de preekstoel van de Protestantse Gemeente te Culemborg (locatie Grote of Barbarakerk, Grote Kerkstraat 2 te Culemborg). Wat het eerste opvalt is de gelijkenis met de bij beiden toegepaste knorrenlijsten en de trapbalusters. Ook is o.a. bij beiden vrijwel hetzelfde opvallende

cartouche in kwabstijl met schild aanwezig. De overeenkomsten zijn zo evident dat beide preekstoelen aan dezelfde schrijnwerker en houtsnijder kunnen worden toegeschreven. 

Het is bekend wie de preekstoel in Culemborg vervaardigde: de Utrechtse schrijnwerker en meester kistenmaker Joris Fludt (ook wel Flud/Fludd, Utrecht 1617-1667), mede-deken (= mede-hoofd) van het Bijlhouwersgilde van Utrecht. Hij leverde in 1658 de van fraai snijwerk voorziene preekstoel, die binnen het eveneens door hem geleverde doophek centraal werd opgesteld. Ook leverde hij de grote portalen bij de ingangen en de beide ronde gestoelten, het ene voor de grafelijke familie, het andere voor de magistraat.

Dat Joris Fludt ook voor kerken in Utrecht werkte blijkt uit de archieven: in 1656 ontving hij 41 gulden en 4 stuivers voor geleverde werkzaamheden aan het herengestoelte in de Niclaeskerk (Nicolaïkerk). Er is nóg een preekstoel gevonden die grote overeenkomsten heeft met zowel die in Vleuten als die in Culemborg: dat exemplaar staat in de Hervormde Kerk van Everdingen (Kerkstraat 7 in Everdingen). Daarover meer in het volgende deel IV.

Wat we weten van de preekstoel (Deel II)

Datum: 5 augustus 2021, namens de kerkrentmeesters

Beschrijving van de onderdelen

• Kuip met voet

De zeshoekige kuip rust op zes uitkragende rijkelijk geornamen- teerde steunen van een zeshoekige schacht boven uitkragende samengestelde profiellijsten. Hieronder drie voluutvormige geornamenteerde uitkragingen met onderin klauwen die op sloffen steunen. De zeszijdige kuip heeft semi-vrijstaande gecanneleerde ionische zuilen op de hoeken van de zijden. Deze bestaan uit geraamde toogpanelen met in de zwikken fantasierijk snijwerk in de kwabstijl te midden waarvan fantasierijke cartouches. De cartouches omvatten een bollend schild waarin drie, licht doorhangende, uitgespaarde lijnen zijn aangebracht.
In het midden van de toogpanelen gesneden afhangende festoenen met loofwerk en vruchten.

Zowel de basementlijst als de kroonlijst zijn rijk geornamenteerd met snijwerk van afgewende blaasknorren en acanthusmotieven en zijn op de hoeken voorzien van fantasierijke cartouches in de kwabstijl. De cartouches omvatten een bollend schild waarin drie, licht doorhangende, uitgespaarde lijnen zijn aangebracht. Aan de voorzijde van de kuiprand is een messing lezenaar gemonteerd.

• Trap

De open trap heeft zeven treden tussen rechte trapbomen; de geprofileerde leuning staat met vijf balustervormige zuiltjes en een trappaal op de voorste, geprofileerde, trapboom. Tegen deze trapboom is een messing doopbekkenhouder bevestigd. De achterste trapboom stond voorheen tegen een muur opgesteld en is aan de zichtzijde onafgewerkt en ruw.

• Dorsaal of ruggeschild

Het dorsaal (ruggeschot) is aan de voorzijde gelijk aan de kuipzijden vormgegeven, aangevuld met een baretknop, met flankerende halve zuilen en heeft aan weerszijden rechthoekige zijstukken. De panelen aan weerszijden van het dorsaal zijn niet origineel (het zijn mogelijk hergebruikte oude onderdelen van een betimmering). De huidige vorm is voor de tijd van vervaardiging (1655-1660) zeer ongebruikelijk. In plaats daarvan werden daarom vrijwel zeker, aan beide zijden van het middenpaneel met de pilaren en conform de toenmalige architectuurprincipes, gesneden wangen geplaatst. Aan de achterzijde is recent een moderne steunconstructie aangebracht. De rug is niet in proportie en oogt massief.

• Klankbord

Zeszijdig houten plafond met aan de randen een geprofileerd hoofdgestel waarvan het fries geornamenteerd is met snijwerk van afgewende blaasknorren en acanthusmotieven, steunend op het ruggeschild en opgehangen aan twee stangen die aan de pilaren zijn bevestigd. In het midden van het plafond een vierkante uitsparing met daarin een schuivend paneel met een ronde uitsparing voorzien van matglas waarboven een elektrische verlichting met betimmerde ombouw is aangebracht.

• Maten (h x b x d in cm)

Preekstoel: 406 x 157 x 140

Ruggeschild: b x h = 122 x 100

Klankbord: 40 x 370 x 280

Wat we weten over onze preekstoel (Deel I)

Datum: 29 juli 2021, namens de kerkrentmeesters

Op woensdag 8 september a.s. gaat de restauratie van de preekstoel daadwerkelijk van start.
In de dagen daarvoor wordt de witte steunconstructie achter de preekstoel versmald en de geluidsinstallatie afgekoppeld.

Nico en Vincent starten met de reconstructie en restauratie van de trap, en denken in totaal 2 a 3 weken nodig te hebben.
Zoals eerder aangekondigd, start vandaag een 5-delige serie over de historie van de preekstoel, gebaseerd op het vooronderzoek dat de restaurators vorig jaar hebben gedaan.

Zij hebben daarbij veel nieuwe details over de preekstoel ontdekt!

Deel I : Algemene beschrijving
Het westelijk gedeelte van het kerkgebouw, dat oorspronkelijk rond 1300 werd gebouwd, is in 1831 weggebroken nadat de koorpartij al eerder was afgebroken. Hierdoor kwam de kerk los van de toren te staan en werd deze ingericht als zaalkerk. In 1970-71 werd de oude situatie hersteld waarbij het gereconstrueerde schip weer één geheel vormde met de toren. De preekstoel werd toen links voor in de kerk, ten noordzijde van het koor, geplaatst. Bij de recente herinrichting van de kerk in 2020 is de preekstoel opnieuw verplaatst naar het midden van de zaal en daar staat hij nu opgesteld tussen de tweede en derde pilaar aan de noordzijde.

Volgens mondelinge informatie is de kansel in de vorige eeuw op nog twee andere plekken opgesteld geweest. De kansel is dus zeker vijf keer op verschillende locaties geplaatst en vier keer gedeeltelijk uit elkaar genomen en weer opgebouwd. Ondanks deze ingrijpende verplaatsingen, verkeert de preekstoel nog in een grotendeels oorspronkelijke staat hetgeen uitzonderlijk is te noemen.

Bij het recent opstellen van de preekstoel tussen de twee pilaren blijkt de trap, die in het verleden al eerder was voorzien van nieuwe treden en één trapboom, vanwege de krappe ruimte door de nabijheid van de pilaar, nu ook onder een iets gewijzigde hoek te zijn geplaatst om een goede aantrede mogelijk te maken. Daarvoor moest de bovenste traptrede, de bordestrede, worden aangepast. Deze geeft echter onvoldoende sta-ruimte.

Op veel plaatsen zijn op het hout en de afwerking kalk- en verfresten aanwezig o.a. van eerder schilderwerk in de kerk en diverse afwerkingen. De diverse aangetroffen kleurresten (o.a. rood, bruin, oker, goud) en krijtgrondering duiden op vroegere gepolychromeerde afwerkingen. Een gemeentelid weet dat zijn opa de preekstoel nog in een rode afwerking heeft gezien. Uit een beschrijving uit 1939 blijkt aanvullend hierop dat de banken en de preekstoel toen geel waren geverfd. De huidige afwerking is was. De preekstoel bestaat uit vier onderdelen: de kuip met voet, de trap, het dorsaal of rugschild en het klankbord.

Vervangen van de zijpanelen van de preekstoel : waarom eigenlijk?

Datum: 15 juli 2021, namens de kerkrentmeesters

Afgelopen woensdag waren meubelmaker-restaurator Vincent van Drie en houtsnijder-restaurator Ubald Elshuis in de kerk om de vorm en inhoud van nieuwe wangen te bespreken. Die wangen gaan  de huidige, rechthoekige zijpanelen vervangen om zo recht te doen aan het oorspronkelijke ontwerp van Floris Thomasz Fludt uit 1650- 1655. In de renaissance waren wangen een specifiek kenmerk voor die tijd, ook bij preekstoelen. Het mooiste voorbeeld van zijn ontwerpen staat in Culemborg, waarop ook de mallen zijn gebaseerd voor "onze" wangen. Maar waarom zijn die oude wangen ooit verwijderd?

In het rampjaar 1672 is op de kerk een gewapende overval geweest van Franse, muitende soldaten, waarbij gericht op de preekstoel is geschoten. De predikant, ds. B. van Hattem, heeft die aanval gelukkig overleefd. Bijna een eeuw later, in 1760, wordt door de provinciale "geheymschrijver" nog melding gemaakt van die overval en de kogelgaten in de preekstoel. Recent minutieus onderzoek van onze preekstoel leverde echter niets op wat zou kunnen duiden op de plek van de oude kogelgaten.
Mogelijk zaten die kogelgaten in de oude wangen, die ergens na 1760 zijn verwijderd en vervangen door de huidige rechthoekige zijpanelen. Dat zou wel eens in de Franse tijd (1800-12) geweest kunnen zijn, wellicht op initiatief van de Franse bezetter. De schade aan de wangen zou de kerkganger telkens herinneren aan het rampjaar, waarvoor de Fransen als hoofdoorzaak waren aangewezen.

Het onderzoek van de afgelopen week is er op gericht om de nieuwe wangen zoveel mogelijk te doen lijken op de oude wangen. Omdat van die oude wangen geen tekeningen zijn gevonden, gaan de restaurateurs uit van de versieringen op de voet van de preekstoel. De wangen worden ongeveer 1 meter lang en zo'n 30 cm breed. Ze worden gemaakt van 3,5 cm dik eikenhout.

Start ontwerp houtsnijwerk t.b.v. de preekstoel

Datum: 8 juli, door: de kerkrentmeesters

Komende week komt houtsnijder Ubald Elshuis naar onze kerk ter voorbereiding op de uitvoering van het concept van de aanzetstukken ( "wangen"). Hij gaat "het handschrift" van de oorspronkelijke beeldhouwer ter plaatse duiden om tot de mooiste afstemming te komen en de bevestiging te bestuderen.

Het wordt de eerste stap voor de restauratie van de preekstoel, die in september van start gaat.

Cheque t.b.v. restauratie preekstoel overhandigd

Datum: 8 juli, door: de kerkrentmeesters

Afgelopen dinsdag is in onze kerk door de voorzitter van de RK Broederschap van Vleuten, Henny Smorenburg, een cheque ter waarde van € 1000,- overhandigd aan onze predikant en aan de kerkrentmeesters. Dit bedrag was al eerder toegezegd, en is bedoeld voor de restauratie van de preekstoel.

Wij zijn er heel blij mee!

Text...

Doel externe subsidies tbv de preekstoel bereikt

Datum: 17 juni, door: de kerkrentmeesters

Vorige week kregen wij het verheugende bericht van het Prins Bernhard Cultuurfonds, dat zij € 2500,- willen bijdragen aan de kosten voor de restauratie van de preekstoel en de diaconiekist. Wij zijn hiermee heel blij, ook omdat daarmee onze doelstelling voor de externe fondsen en stichtingen is bereikt!

Met veel dank aan Dick van Dijk, die dit deel van de financiering voortvarend en succesvol heeft opgepakt.

Restauratie offerblok

Datum: 10 juni, door: de kerkrentmeesters

Behalve de preekstoel (uit 1655) en de diaconiekist (uit 1727) hebben we nog een uniek historisch voorwerp in onze kerkzaal, nl.
het offerblok. Het offerblok dateert uit de periode 1600-1700 en wordt momenteel gebruikt in de gedachtenishoek.
Het heeft verschillende doelen gediend en de "tand des tijds" met de nodige slijtage en beschadigingen doorstaan.
Het voorstel is om ook dit historische voorwerp zodanig te conserveren/restaureren, dat het de komende decennia weer
goed mee kan.

De restauratoren Hijman en Van Drie kunnen dit in de maand september uitvoeren, dus gelijktijdig met de restauratie van de
preekstoel.

Oude kerkbank opgedoken

Datum: 14 mei 2021, door: de kerkrentmeesters

Vorige week kreeg Ad van Zoeren de vraag of er belangstelling was voor een oude kerkbank uit onze kerk. Zo niet, dan zou die bank worden weg gedaan / vernietigd om in een schuur bij de Hamtoren plaats te maken voor een werkbank. Dat wilden wij niet laten gebeuren!

De betreffende bank is omstreeks 1900 gemaakt en heeft tot 1970 op de gaanderij in het oude kerkgebouw gestaan. Gemaakt van stevig eikenhout en op het zicht in goede staat. Bood toentertijd plaats aan 6 a 7 kerkgangers. In de komende periode wordt onderzocht of we een passende plek kunnen vinden, bijv. in de Basement of de bovenzaal....

Doophek definitief verdwenen of........?

Datum: 14 mei 2021, door: de kerkrentmeesters

Uit de historische stukken bleek dat bij de preekstoel eeuwenlang ook een doopbank en een doophek hoorden. Die doopbank is reeds lang verdwenen, maar (een deel) van het doophek was tot 1970 in gebruik in onze kerk. Uit publicaties (1983) van de Historische Vereniging bleek dat o.a. dit doophek later aan hen was overgedragen.
Maar nadat hun tentoonstellingsruimte t.b.v. de Leidsche Rijn plannen moest worden leeggehaald, heeft men noodgedwongen alle historische stukken tijdelijk in een container opgeslagen. Na verloop van tijd bleek dat in die container houtworm op grote schaal had huis gehouden. Ook het doophek was zodanig vermolmd, dat toentertijd besloten is om het te vernietigen.

Héél jammer, want dat doophek zou volgens restaurator Hijman heel waardevol zijn voor de kerk. Maar..... wellicht is er elders in Vleuten of omgeving nog een deel
van het doophek bewaard gebleven? Als u daar weet van hebt, wilt u dan contact opnemen met Jan Pronk?

Vergunning restauratie preekstoel verleend

Datum: 14 mei 2021, door: de kerkrentmeesters

Deze week ontvingen wij de vergunning van de gemeente Utrecht om de preekstoel te gaan restaureren. Hiermee zijn aan alle formaliteiten voldaan en kunnen de
werkzaamheden definitief worden ingepland. Op basis van de huidige planning zal de restauratie gedurende 2-3 weken in de maand september plaatsvinden.

Iedereen kan dan de voortgang volgen, want die werkzaamheden vinden in de kerkzaal plaats.

Text...

Subsidie ad € 2500,- tbv de preekstoel en diakoniekist toegezegd.

Datum: 29 april 2021, door: de kerkrentmeesters

Afgelopen week ontvingen we een bericht van het Stichting Elise Mathilde Fonds, waarin zij een bedrag van € 2500,- toezegden als bijdrage voor de restauratie van de preekstoel en diakoniekist. Het totaalbedrag aan toezeggingen komt hiermee op € 6500,-, ongeveer één derde van het bedrag wat wij van externe fondsen hopen te ontvangen.

De totale begroting van de restauratie is geraamd op plm. € 25.000,-, waarvan door de gemeenteleden ongeveer een kwart moet worden bijgedragen. Uw giften via de 3e collectes en/of de Givt-app zijn en blijven daarom van harte welkom!

Wat we weten van de preekstoel (Deel I)

Datum: 28 april 2021, door: Dick van Dijk

Het westelijk gedeelte van het kerkgebouw, dat oorspronkelijk rond 1300 werd gebouwd, is in 1831 weggebroken nadat de koorpartij al eerder was afgebroken. Hierdoor kwam de kerk los van de toren te staan en werd deze ingericht als zaalkerk. In 1970-71 werd de oude situatie hersteld waarbij het gereconstrueerde schip weer één geheel vormde met de toren. De preekstoel werd toen links voor in de kerk, ten noordzijde van het koor, geplaatst.

Bij de recente herinrichting van de kerk is de preekstoel opnieuw verplaatst naar het midden van de zaal en daar staat hij nu opgesteld tussen de tweede en derde pilaar aan de noordzijde. Volgens mondelinge informatie is de kansel in de vorige eeuw op nog twee andere plekken opgesteld geweest. De kansel is dus zeker vijf keer op verschillende locaties geplaatst en vier keer gedeeltelijk uit elkaar genomen en weer opgebouwd. Ondanks deze ingrijpende verplaatsingen, verkeert de preekstoel nog in een grotendeels oorspronkelijke staat hetgeen uitzonderlijk is te noemen.

Bij het recent opstellen van de preekstoel tussen de twee pilaren blijkt de trap, die in het verleden al eerder was voorzien van nieuwe treden en één trapboom, vanwege de krappe ruimte door de nabijheid van de pilaar, nu ook onder een iets gewijzigde hoek te zijn geplaatst om een goede aantrede mogelijk te maken. Daarvoor moest de bovenste traptrede, de bordestrede, worden aangepast. Deze geeft echter onvoldoende staruimte.

Op veel plaatsen zijn op het hout en de afwerking kalk- en verfresten aanwezig o.a. van eerder schilderwerk in de kerk en diverse afwerkingen. De diverse aangetroffen kleurresten (o.a. rood, bruin, oker, goud) en krijtgrondering duiden op vroegere gepolychromeerde afwerkingen. Een parochielid weet dat zijn opa de preekstoel nog in een rode afwerking heeft gezien. Uit een beschrijving uit 1939 blijkt aanvullend hierop dat de banken en de preekstoel toen geel waren geverfd. De huidige afwerking is was.

Text...

Meer over het interieur van de Torenpleinkerk: